ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΥΟ ΑΝΕΝΕΡΓΩΝ ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ
(κωδικός Ο.Π.Σ. 89023)
Συνέργεια των παρεμβάσεων
Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί δράση προστασίας και αποκατάστασης μεμονωμένου τοπίου αλλά ταυτόχρονα εντάσσεται σε ένα ολοκληρωμένο πολυεπίπεδο σχεδιασμό για την ευρύτερη χωρική ενότητα. Η περιοχή των Επταμύλων βρίσκεται στα όρια της περιοχής «ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ-ΜΕΝΟΙΚΙΟ» που είναι χαρακτηρισμένη σαν SPA με κωδικό GR1260009 (ΟΔΗΓΙΑ 79/409/ΕΟΚ). Επίσης γειτνιάζει με τον τουριστικό οικισμό Αη-Γιάννη, περιοχή που εντάσσεται στο ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο NATURA 2000 (ΟΔΗΓΙΑ 92/43/ΕΟΚ), με κωδικό GR1260003. Έχει ήδη εκπονηθεί ειδική περιβαλλοντική μελέτη από το ΕΘΙΑΓΕ/ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ « ΜΕΝΟΙΚΙΟ – ΚΟΥΣΚΟΥΡΑΣ» και βρίσκεται στο στάδιο έκδοσης προεδρικού διατάγματος. Στις γενικές ρυθμίσεις προστασίας και διαχείρισης της εν λόγω περιοχής προβλέπεται «ουσιαστική αποκατάσταση του χώρου μετά το πέρας των λατομικών εργασιών», περίπτωση που ταιριάζει με τα συγκεκριμένα ανενεργά λατομεία των Επταμύλων.
Χαρακτηριστικά υποβάθμισης
Η περιοχή παρέμβασης του συγκεκριμένου έργου παρουσιάζει μια ιδιάζουσα ενότητα περιβάλλοντος με κύρια χαρακτηριστικά την καταστροφή του εδάφους και της βλάστησης και την ισχυρά διαταραγμένη ισορροπία του οικοσυστήματος. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά συγκεκριμενοποιούνται στα εξής:
- Παντελής έλλειψη βλάστησης και ήπιων κλίσεων με αποτέλεσμα την επίταση χειμαρρικών φαινομένων και αδυναμία προστασίας από αδρανή υλικά που μεταφέρονται στους κατάντη αγρούς και οικισμούς.
- Εξαφάνιση οπτικών στοιχείων φυσικού τοπίου, όπως το ανάγλυφο, οι γραμμές, η υφή και το χρώμα και εμφάνιση νέων καθαρά ανθρωπογενών οπτικών στοιχείων με έντονα χρώματα, γεωμετρικές γραμμές και σχήματα.
- Τοποθέτηση των λατομείων σε ισχυρά κεκλιμένη επιφάνεια που αυξάνει το άνοιγμα της γωνίας παρατήρησης με συνέπεια να είναι ορατά από περισσότερα σημεία και σε μεγαλύτερη απόσταση από τον παρατηρητή.
Σκοπός των παρεμβάσεων
Τα υποέργα που υλοποιήθηκαν, στόχο είχαν την εξάλειψη των αρνητικών αισθητικών επιδράσεων και των κίνδυνων, την επιτάχυνση των φυσικών διεργασιών βελτίωσης του εδάφους και της ανάπτυξης της βλάστησης και τέλος, την όσο το δυνατό καλύτερη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του χώρου για διάφορες χρήσεις.
Γεωμεταβολές
Αρχικά πραγματοποιήθηκαν γεωμεταβολές στους χώρους των λατομείων. Οι μεταβολές αυτές περιλάμβαναν σταθεροποίηση των πρανών των εκσκαφών και απομάκρυνση των επικίνδυνων βράχων. Επίσης, στις πλατειές πραγματοποιήθηκε καθαρισμός από εναπομείναντα ογκώδη υλικά και συγκέντρωση τους στον πόδα των πρανών, κατάλληλη διαμόρφωση ώστε να μειωθούν οι κλίσεις και τέλος, αναμόχλευση του εδάφους. Στα πρανή των επιχωμάτων έγιναν παρόμοιες διεργασίες όπως μείωση των κλίσεων, κατασκευή τοίχων αντιστήριξης και αυλάκωση των σημείων εκείνων όπου θα έγινε η φύτευση.
Για την ανάπτυξη της βλάστησης, απαραίτητη είναι η ύπαρξη κατάλληλου εδάφους ικανού να στηρίξει και να προμηθεύσει τα φυτά με θρεπτικά στοιχεία και νερό. Για το λόγο αυτό, έγινε μεταφορά και κάλυψη επιλεγμένων θέσεων και ζωνών με εδαφικό υλικό κατάλληλου πάχους. Όλες οι παραπάνω ενέργειες είχαν ως προϋπόθεση τη βελτίωση των υπαρχόντων διαβάσεων αλλά και τη διάνοιξη καινούργιων οδών.
Φυτεύσεις
Με την περάτωση των γεωμεταβολών, άρχισαν οι φυτεύσεις με κατάλληλη μίξη των ειδών ώστε να επιτευχθεί η βαθμιαία μετάβαση με τη γύρω βλάστηση. Η επιλογή των ειδών έγινε με τα εξής κριτήρια: ποικιλία αλλά και ομοιότητα με είδη που φύονται στη γύρω περιοχή, αντοχή και προσαρμοστικότητα σε δυσμενή κλιματεδαφικά περιβάλλοντα, και, τέλος, η καταλληλότητα για τη θέση όπου θα φυτευτούν (ποώδη ή δενδρώδη). Οι μέθοδοι και τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν είναι σύμφωνες με τις αρχές της γεωπονίας και ανάλογες για τέτοιες ακραίες συνθήκες. Φυσικά προβλέφθηκαν και ενέργειες άρδευσης και συντήρησης ώστε να εκπληρωθούν όλες εκείνες οι ανάγκες που θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος.
Περαιτέρω αξιοποίηση
Με την ολοκλήρωση των υποέργων και σε βάθος χρόνου τριών ετών, ο χώρος θα είναι ασφαλής και έτοιμος να φιλοξενήσει ήπιες χρήσεις οικολογικού περιεχομένου και αναψυχής, όπως χώροι υπαίθριου γεύματος και δραστηριοτήτων, πεζόδρομοι για περίπατο. Περαιτέρω εκμετάλλευση του χώρου για αθλητικές εγκαταστάσεις ή πολιτιστικές εκδηλώσεις (Αμφιθέατρα, κ.τ.λ.) μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο μεταγενέστερης ειδικής μελέτης.
